-OPINIE-
Een wijkteam bestaat uit een groep individuen, ieder met hun eigen competenties, bagage, ervaring, aannames en organisatiebelangen. Ze worden overspoeld met opdrachten: meer, beter, integraal, sneller. Zelfsturend, resultaatverantwoordelijk en met een flinke bezuinigingsdoelstelling. En ieder teamlid vraagt zich af of zijn of haar baan en organisatie straks nog wel bestaan. Deze zoekende professionals zijn bij elkaar gezet met de bezwerende formule: ‘vanaf nu bent u een team’.

Maar zo’n proces kost tijd en aandacht. De eerste fase is de individuele fase, waarin de professional zich presenteert en aftast wat zijn collega’s kunnen, doen en willen. Die vragen en twijfels hebben vaak te maken met het eigen functioneren, baanzekerheid en organisatiebelang. Vasthouden aan de eigen manier van werken geeft houvast in een roerige, nieuwe omgeving.

De tweede fase is die van de groep. De mensen leren elkaar kennen, krijgen zicht op elkaars professie en persoon en het wordt duidelijker wie welke rol speelt in het team. In deze fase ontstaan sub- teams in de vorming naar één team. Kennen en gekend worden, daar gaat de meeste tijd en energie in zitten. Vertrouwen en veiligheid spelen een grote rol op de achtergrond.

In de derde fase, die van de teamvorming, maken de deelnemers aan het team afspraken met elkaar: Wat mogen we van elkaar verwachten? Hoe informeren we elkaar? Hoe benutten we elkaars talenten en kennis? Dat is de fase waarin het team ook daadwerkelijk een team wordt, goed op elkaar ingespeeld en met vertrouwen in elkaars aanpak en intenties. In de praktijk halen veel wijkteams deze fase niet door de druk van de opdracht en hiermee samenhangende tijdgebrek.

Een zelfsturend team loopt niet altijd meteen als een geoliede machine. Het werken in zo’n team vraagt om bepaalde vaardigheden. Lees hier waar zelfsturende teams tegenaan lopen en de tips die kunnen helpen>>

De meeste sociale wijkteams hebben onder tijdsdruk een valse start gemaakt. Met nog één been in fase 1 wordt van hen verwacht dat ze gelijk fase 3 uitvoeren. Als teamcoach zie ik dan al te vaak waar het fout gaat en vastloopt. Als je hier niets aan doet, kun je er in ieder geval op rekenen dat de uitvoering van het werk problematisch blijft verlopen, dat het werk meer tijd en energie kost, dat de teamleden ontevreden zullen zijn en dat het rendement van het werk omgekeerd evenredig lager is.

Een teamcoach kan hierbij helpen. Hij of zij stelt het functioneren van het team centraal, schept ruimte en structuur, met behulp van passende methodes en technieken en met aandacht voor kwaliteiten en valkuilen van de teamleden. Voor alle helderheid: een teamcoach is dus per definitie iemand anders dan de resultaatverantwoordelijke leidinggevende.

Om de meerwaarde van een teamcoach te schetsen gebruik ik vaak de metafoor van het verzendhuis. Daar zijn professionals vanuit verschillende disciplines bij elkaar gezet en heel hard aan het werk om de pakjes te vullen, te adresseren en te verzenden, liefst zo snel mogelijk. Maar omdat ze niet weten van elkaar wie wat in welk pakketje stopt, gaat het trager en moet er af en toe een pakketje geopend worden om te checken wat er in zit en waar het naartoe gaat. En omdat de machinerie rammelt, valt er ook nog wel eens een pakketje van de band. Het gevolg: langere werktijden, beschadigde pakketjes, verlate bezorging, ontevreden klanten. Een teamcoach levert de smeerolie om de machinerie en het team soepel te laten samenwerken.

Mattheus Hofland is trainer/coach bij OSA.