De Kieswet
Stemmen is een fundamenteel recht dat voor iedere burger geldt, ongeacht hun achtergrond of beperkingen. Als hulpverlener, begeleider, of zorgprofessional is het essentieel om goed geïnformeerd te zijn over de specifieke situatie van cliënten met een lichte verstandelijke beperking (LVB) die willen stemmen.
De Kieswet legt enkele belangrijke criteria vast voor stemgerechtigdheid en het stemproces. Hieronder staan 7 cruciale punten die je moet kennen en begrijpen wanneer je te maken hebt met een cliënt met een LVB die wil gaan stemmen.
1. Stemrecht op basis van eigen wil
Volgens de Kieswet is het criterium om te mogen stemmen of iemand zijn eigen wil kan bepalen en of hij zelfstandig zijn stem uit kan brengen.
2. Fysieke ondersteuning is toegestaan
Iemand die fysiek niet in staat is om zijn stem uit te brengen mag hulp krijgen in het stemhokje. Maar alleen om fysiek te ondersteunen. Dat kan ook het invullen van het formulier zijn. Volgens de wil van de kiezer natuurlijk.
3. Geen hulp voor verstandelijke beperking
Heeft iemand een verstandelijke beperking, dan mag er geen hulp in het hokje worden verleend. Een medewerker van het stembureau kijkt of iemand zelfstandig kan stemmen. Hij beoordeelt niet of iemand ook wil stemmen.
4. Stempas in instellingen
Stemgerechtigden die in een instelling wonen, krijgen een stempas toegestuurd. De instelling moet de stempas aan de cliënt geven en mag de pas niet achterhouden. De cliënt mag zelf bepalen of hij wel of niet gebruik maakt van zijn stemrecht. Hier kun je afspraken over maken voor in het cliëntdossier.
5. Machtiging om te stemmen
Een cliënt kan iemand voor zich laten stemmen. Als hij niet naar het stembureau kan gaan, mag de cliënt iemand machtigen door het volmachtbewijs op zijn eigen stempas in te vullen en te ondertekenen.
6. Beperkt gebruik van hulpverleners als gemachtigden
Je mag als hulpverlener ook door de cliënt gemachtigd worden, maar dat is niet wenselijk. Alleen als er echt niemand in de naaste kring gemachtigd kan worden, kan een hulpverlener gevraagd worden. Je moet dan uiteraard de stem volgens de wens van de cliënt uitbrengen.
7. Hulp bij het stemmen
Het is belangrijk dat cliënten worden geholpen om naar de stembus te gaan, maar dat is in de eerste plaats aan de familie van de cliënt. Lukt dat niet, dan kan de instelling hier ook voor zorgen. Het is goed om van tevoren af te spreken of en hoeveel kosten dat met zich meebrengt.
Bekijk hier het filmpje ‘Stemmen zo doe je dat?’ speciaal voor mensen met een lvb.
Stem jij ook
Wil je meer weten over stemmen met een verstandelijke beperking, bekijk dan de website van ‘Stem jij ook’. Dit project helpt lokale organisaties en (zorg)instellingen voorlichting en discussies te organiseren. Zo worden mensen met een licht verstandelijke beperking wegwijs gemaakt in het waarom en hoe van het stemmen.
