Het kabinet wil zoveel mogelijk mensen aan het werk helpen en houden. Werknemers worden gestimuleerd om langer door te werken door middel van toeslagen, premie- en belastingvoordeel en, voor mensen die na hun 65e jaar doorwerken, een hogere AOW.

Fusie CWI en UWV
Om de toeleiding naar werk beter dan voorheen te begeleiden zijn de Centrale organisatie Werk en Inkomen (CWI) en Uitvoering Werknemersverzekeringen (UWV) gefuseerd op 1 januari 2009. De nieuwe organisatie heet UWV WERKbedrijf. In 2009 worden in het land 97 locaties voor werk en inkomen (LWI’s) ingericht. Op die plaatsen helpen het WERKbedrijf en gemeenten mensen aan de slag.

Wajong
Ook in de Wajong (WAO voor jonggehandicapten) komt de nadruk te liggen op werk. Wie kan werken, krijgt hulp bij het vinden van een baan. Het kabinet trekt voor extra begeleiding en ondersteuning naar werk in 2009 45 miljoen euro extra uit.

Participatiebudget
Gemeenten krijgen één bedrag om mensen te stimuleren deel te nemen aan inburgering, werk of scholing: het participatiebudget. Dit bundelt de bestaande budgetten voor re-integratie, inburgering en scholing. Bij elkaar gaat het om ongeveer 2 miljard euro.

Participatieplaatsen
Gemeenten en WERKbedrijf kunnen participatieplaatsen aanbieden aan bijstandsgerechtigden, mensen die minstens een jaar in de WW zitten en (gedeeltelijk) arbeidsongeschikten. Mensen doen zo twee jaar werkervaring op met behoud van uitkering. Ook krijgen ze scholing en een premie, zodat ze er ook financieel op vooruit gaan.

Sollicitatieplicht
Alleenstaande ouders in de bijstand met kinderen jonger dan vijf jaar moeten scholing volgen of een stage om hun vaardigheden te onderhouden als ze vrijgesteld willen worden van de sollicitatieplicht.

Armoedebestrijding
In 2009 komt ruim € 66 miljoen beschikbaar voor armoedebestrijding en schuldhulpverlening, van de € 350 miljoen in de hele kabinetsperiode.

Langdurigheidstoeslag
De langdurigheidstoeslag is per 1 januari 2009 overgeheveld naar de gemeenten. Gemeenten zijn voortaan zelf verantwoordelijk voor de invulling van de criteria ‘langdurig’ en ‘laag inkomen’, en voor de hoogte van de toeslag. Gemeenten mogen nu ook mensen financieel steunen die een baan hebben en langdurig van een minimuminkomen leven. Nu komen alleen nog mensen met een uitkering hiervoor in aanmerking.

Schoolgaande kinderen
Voor gezinnen met schoolgaande kinderen krijgen gemeenten ruimere mogelijkheden voor categoriale bijzondere bijstand.

Schulden
Per 1 januari 2009 krijgen mensen automatisch hun gemeentelijke belastingen kwijtgescholden als te verwachten is dat ze daarvoor in aanmerking blijven komen. In de loop van 2009 komt er een betere registratie van schulden en betalingsachterstanden bij het nieuwe landelijk informatiecentrum schulden (LIS). Bovendien worden de regels voor kredietreclames aangescherpt.

Kindgebonden budget
Het kindgebonden budget is een nieuwe financiële tegemoetkoming voor huishoudens met kinderen, die afhankelijk is van het inkomen en het aantal kinderen. In 2009 komen ongeveer 1,1 miljoen gezinnen voor het kindgebonden budget in aanmerking.

Chronisch zieken
Chronisch zieken, gehandicapten en ouderen krijgen vanaf 1 januari 2009 automatisch een vergoeding voor de extra kosten die zij maken vanwege hun beperking of handicap. Hiermee vervalt de regeling buitengewone uitgaven van de Belastingdienst.

Huisverbod
De Wet tijdelijk huisverbod is in werking getreden. Bij een dreigende situatie mag de pleger van huiselijk geweld in beginsel tien dagen zijn of haar woning niet meer in en geen contact opnemen met de partner of de kinderen.