Presentator John Williams en ondernemer Annemarie van Gaal winden er geen doekjes om: ‘Dit kan zo niet langer!’ zeggen ze streng tegen Martijn en Anne. Het jonge stel heeft een schuld van ruim 35.000 euro. Iedere maand worden er honderden euro’s meer uitgegeven dan dat er binnenkomen. Martijn blowt en daar gaat bijvoorbeeld veel geld aan op. Bovendien heeft Anne geen werk. De ouders van Martijn geven hen iedere maand een behoorlijk bedrag, maar kunnen dat niet langer. Als ze zo doorgaan, zegt Annemarie van Gaal, is hun schuld over een paar jaar bijna 100.000 euro. Een Dubbeltje Op Zijn Kant is iedere woensdagavond om 20.30 uur te zien op RTL4. Kijk hier de meest recente afleveringen terug >>

Catelijne Akkermans is socioloog en doet onder meer onderzoek naar de aanpak van armoede en schulden in Nederland.

‘Vanaf de bank heb je je mening vaak klaar en is de oplossing voor een probleem snel bedacht. Maar de realiteit in Nederland is dat heel veel mensen dit soort schulden hebben. Er rust nog een taboe op en daarom is het al goed om in een programma te laten zien dat ze geholpen worden. Het laat zien welke impact schulden kunnen hebben op een stel: zij eet niet meer, hij blowt. Er is beslag gelegd op de auto en één van de schuldeisers is de Belastingdienst. Dat zijn serieuze ingrediënten voor grote problemen. Toch hebben ze na het budgetteren en bezuinigen een behoorlijke aflossingscapaciteit. Alleen los je financiële problemen niet altijd op met geld. Het vraagt gedragsveranderingen: alleen inzicht in de financiën is niet genoeg, je moet als professional ook de motivatie bij deze mensen kunnen aanboren zodat ze het echt anders willen doen. Ze worden streng aangepakt: de auto moet eruit, Martijn moet stoppen met blowen. Dat is natuurlijk zo, alleen de praktijk wijst uit dat het ook averechts kan werken als je cliënten gaat vertellen wat ze moeten. Je ziet ook in het programma dat wanneer Martijn zelf de kosten van zijn auto op een rijtje zet, hij eigenlijk voor het eerst ziet hoe duur die auto is. Dat is de sleutel tot gedragsverandering, de auto verkopen is dan zijn eigen beslissing. We weten inmiddels dat sancties opleggen en straffen niet werkt. Mopperen op je cliënt en beschuldigingen uiten lost niks op. Richt je eerder op persoonlijke ontwikkeling: hoe kan Anne werk vinden voor een langere tijd dat ook bij haar past? Dat je iets kan, dat je zelf weer grip op je leven krijgt, is voor schuldenaren heel belangrijk. Schuldhulp gaat niet over een simpel rekensommetje, er werken zoveel psychologische factoren mee.’

Catelijne geeft het programma 4 sterren.

Nationaal Laboratorium Armoede en Schulden Nederland uit!
Movisie, Eropaf! en Publieke Versnellers nodigen u uit om op donderdag 1 december ideeën uit te wisselen, te bespreken en beproeven tijdens het Nationaal Laboratorium Armoede en Schulden Nederland uit!. Op deze dag verbinden we de kennis van ervaringsdeskundigen, met die van professionals, wetenschappers, beroepsgroepen en sectoren. Kijk hier voor meer informatie >>

Sanne Pippel is trajectbegeleider bij de afdeling Werk en Inkomen van de gemeente Utrecht.

‘Een situatie als die van Martijn en Anne zie ik wel vaker, al vind ik het schuldbedrag aan de forse kant. Schulden die ontstaan door inkomstendaling of een bedrijf dat niet goed liep, kunnen ervoor zorgen dat mensen dieper en dieper in de problemen komen. Dat een moeder dan financieel helpt, lost het probleem niet op. Familie kan dan beter helpen met praktische ondersteuning, zoals boodschappen doen of eten aanbieden. Wij helpen mensen met schulden of dreigende schulden in samenwerking met het buurtteam. De manier van ondersteunen in dit programma spreekt me niet aan, omdat het nogal belerend is. Wij willen juist naast de persoon staan en samen naar een duurzame oplossing zoeken. Wanneer Martijn in het programma een terugval heeft en weer een keer blowt, krijgt hij echt een tik op zijn vingers van John Williams. Natuurlijk moet er wat gebeuren, maar boos worden heeft in dit geval geen toegevoegde waarde. Je moet mensen motiveren om zelf hun probleem aan te pakken, want zo intensief als in dit programma is de hulp in de praktijk meestal niet aanwezig. Op het moment dat wij er niet zijn, moet iemand het ook zelf kunnen doen. Ik vind het opvallend dat het programma een oplossing “voor even” geeft. Als Anne maar weer een baan heeft, dan komt het wel goed, zo lijkt het. Dat hoor ik vaker in de praktijk. Werken en een hoger inkomen zijn gunstig voor het aflossen, maar zijn niet dé oplossing. Het is positief dat budgetteren aandacht krijgt in het programma. Zo ontstaan er geen nieuwe schulden en leren de deelnemers om het bestedingspatroon aan te passen. Ik vind het jammer dat er met geen woord gerept wordt over schulddienstverlening en het omgaan met schuldeisers. Daarmee kun je onderhandelen over het afbetalen, ook als je niet in een schuldtraject zit. Ik vind het goed dat er met het programma aandacht is voor schulden en het voorkomen ervan, maar het wordt voor mijn gevoel niet afgemaakt met een duurzame aanpak.’

Sanne geeft het programma 2 sterren.

De rubriek Wat werkt op tv? is een rubriek in samenwerking met Movisie waarin sociale professionals tv-programma’s bespreken waarin een hulpvraag of een sociaal probleem wordt behandeld. Eerder in deze rubriek: ‘Het is hier geen hotel’, ‘Danny zoekt problemen’, ‘Family Island’ en ‘Anita wordt opgenomen’. Bekijk hier de eerdere edities>>