‘De manier waarop we in Nederland het coronavirus in toom proberen te houden, is volgens mij erg goed. We waren misschien wat laat begonnen met de maatregelen, maar deze manier van een ‘lock down’ is verstandig. Dat we wel nog naar buiten mogen, lijkt mij een duurzame koers.’ Ook voor de mentale gesteldheid van mensen. ‘Ik verwacht dat veel mensen het op deze manier best lang kunnen uithouden. Ook al word je somberder en doet de situatie een beroep op je organisatievermogen. De meeste mensen gaan dit prima overleven, zolang ze voldoende structuur en vitamine S – sociale contacten – krijgen. Mensen zijn immers sociale dieren.’

Eenzaamheid

Wel wijst professor Van Lange op een aantal kwetsbare groepen. ‘Om te beginnen natuurlijk kwetsbare gezinnen, zeker als er geweld speelt. Voor die kinderen zijn het gevaarlijke tijden. En in tweede instantie alleenstaande ouderen die minder mobiel zijn. Zij hebben minder mogelijkheden om activiteiten te ondernemen waar ze plezier en voldoening uit halen. Zij komen in het normale leven al snel uit bij sociale contacten voor hun geluksgevoel. Die zijn nu lastig te realiseren. Eenzaamheid ligt op de loer. En deze groep zie je niet zo snel. Eenzame mensen melden zich niet. Hoewel, behalve bij de Luisterlijn, die deze dagen veel gebeld wordt met vragen waar eenzaamheid onderligt.’

Drempeltje

Om eenzaamheid te overkomen raadt Van Lange aan om ‘het drempeltje over te gaan’. ‘Iedereen moet een drempeltje als ze contact leggen met anderen. Bellen, een appje sturen, een afspraak maken. Ik raad aan om juist nu jezelf een zetje te geven en dat drempeltje over te gaan. Weet dat die foto of dat berichtje een ander echt helpt.’

Beeldbellen

‘Sociale media gebruik neemt een enorme vlucht. Appen en bellen, maar ook beeldbellen gebeurt nu meer dan ooit. Dat is een mooie ontwikkeling. Ook ouderen die dat normaal niet zo snel zouden doen, proberen dat nu meer en meer uit. Laten we hen daarbij helpen.’ Van Lange raadt aan om bij het beeldbellen een zo groot mogelijk scherm te gebruiken. ‘Op een groter scherm zie je toch meer gezichtsuitdrukking en lichaamstaal. Dat zijn belangrijke vormen van communicatie. Hoe groter het scherm, hoe natuurgetrouwer de interactie.’

Somberheid

Een andere vorm van gekte kan zijn: somberte. Ook die ligt op de loer. ‘Zeker als je dagelijkse structuur wegvalt en je niet goed slaapt. Want structuur en slaap kunnen bijdrage aan het opkrabbelen uit een depressie of somberte. Het is dus aannemelijk dat er landelijk meer somberte en futloosheid komt.’

Ongehoorzaamheid

En tenslotte de massa gekte. ‘Ook die verwacht ik voorlopig nog niet. Een groep waar we dat in de toekomst misschien van kunnen verwachten zijn jongeren. Zij zijn erg naar buiten gericht, sociaal gericht. Bovendien leveren zij relatief veel in. Ze lopen zelf niet zo’n groot gezondheidsrisico, maar kunnen niet meer uit of met vrienden afspreken. Zij zouden op den duur elkaar kunnen opjutten – want ondermijning gebeurt in groepen – en opstandig of ondermijnend kunnen reageren op de situatie. We moeten jongeren dus goed van de ernst van de zaak doordringen en hen verleiden om binnen te blijven.’