Door preventief werken, zouden meer hulp en de dure ondertoezichtstellingen (ots) van kinderen voorkomen moeten worden. Dat is de idee achter de transitie van de jeugdzorg. ‘Het is een utopie dat dit in alle gevallen opgaat’, zegt Wood. ‘Er blijft een behoorlijke groep mensen bestaan, die het niet lukt zich staande te houden en die geen sociaal netwerk hebben. Als we alleen met z’n allen inzetten op eigen kracht, kunnen we straks heftige situaties in gezinnen krijgen.’
Onzekerheid
Ingrid Wood is tijdelijk voorzitter van de Belangenvereniging van Medewerkers in de Jeugdzorg, BMJ. De sector staat onder grote druk, vooral door onzekerheid over contracten met gemeenten. Daarom zijn jeugdzorgwerkers onzeker over hun baan en over hoe zij na 1 januari 2015 hun werk moeten doen. ‘Ik denk dat we pas in de loop van volgend jaar concreet vorm kunnen geven aan de decentralisatie. Zolang er onzekerheden over contracten en over inzet van hulp blijven, zal samenwerking moeilijk zijn. Want met wie moet je samenwerken, en op basis waarvan?’
Dat de decentralisatie van de jeugdzorg vele bestuurders zorgen baart, kan niemand ontgaan zijn. Maar hoe staan uitvoerende professionals er zelf in? Lees het artikel over de invloed van de transitie door de ogen van de jeugdzorgprofessional in het aankomende novembernummer van Zorg + Welzijn magazine >>
Wil je het artikel ezen, maar heb je geen abonnement op Zorg + Welzijn magazine? Dan kun je het artikel ook online lezen via myjour.com >>
Op straat
Veel jeugdzorginstellingen weten nog steeds niet of hun zorgaanbod ook in 2015 ingekocht zal worden door de gemeente. ‘Dus ze zijn nu al de organisatie aan het herschikken,’ zegt Wood. ‘Vanuit de instelling is dat misschien begrijpelijk, maar hierdoor komen veel jeugdwerkers op straat te staan. Op dit moment worden haast nergens meer vaste contracten gegeven. Ik hoor ook dat sommige collega’s zelf besluiten te stoppen, omdat ze het niet meer zien zitten om hun werk nog goed te doen.’
Wijkteams
De transitie gaat te snel, vindt de voorzitter. Er is nog te weinig sprake van samenwerking tussen professionals en gemeenten in wijkteams. ‘Er zijn op dit moment, verspreid over het land, wat proeftuinen van samenwerking in wijkteams. Per gemeente is dat weer anders. Wij hebben wel ideeën over hoe samen te werken. Hulpverleners gaan elkaar meer opzoeken, in overleg met het gezin en de betrokkenen om het gezin heen. Iedereen is zich ervan bewust dat zo gewerkt moet worden, maar iedereen werkt nog vanuit zijn eigen organisatie.’
Verantwoordelijkheid
Ook de taken en verantwoordelijkheden van professionals in wijkteams zijn nog onduidelijk. Wood: ‘Dat moet je niet hebben als je werkt met kinderen in een onveilige situatie, terwijl iedereen naar elkaar zit te kijken wie de verantwoordelijkheid neemt.’
De loyaliteit van de zorgmedewerkers zal de doorslag geven als het gaat om continuïteit in de jeugdzorg. Dat zegt Martin Dirksen, directeur van Bureau Jeugdzorg Overijssel. ‘Het wordt noodverbanden aanbrengen.’ Lees meer >>
Begrepen of niet begrepen, 1 januari gaan meer mensen zich echt zorgen maken. Geen indicatie voor hen mogelijk. Wel een afgang.
Onderzoekbureau Significant hield een steekproef onder 73 instellingen met als uitkomst dat 55% van hen op dit moment een korting verwacht tussen de 10 en de 30%.
Beste G. van Geenen,
Bekijk aub vandaag de uitzending van NPO (28 oktober) en u zult zien dat uw reactie misplaatst is.
Inmiddels worden zorgregio’s binnenkort onder curatele geplaatst en dat het niet alleen over ‘krantenartikelen’ gaat.
De door mij geschetste ontwikkelingen voltrekken zich sneller dan ik voor mogelijke had gehouden.
Mvgr
Peer van der Helm
Nalezing op de site van het NJI van de reacties van de bestuurder (geen raadslid) van D66 laat zien dat deze stevige punten maakt. De eerste reactie is terechte irritatie tav het geluid ‘gemeenten gaan het geld aan lantarenpalen uitgeven’. Ook het repliek op de ‘wetenschappelijke’ verwijzingen: als dat idd alleen krantenartikelen zijn en een interne ambtelijke notitie, heeft hij een punt.
Maar gemeenten kunnen ook beter voorzichtig blijven in hun uitingen. Het is onwaarschijnlijk dat de integrale en preventieve aanpak, cq de wijkteams zullen zorgen voor minder zware problematiek. De bezuiningen zullen dus echt merkbare maatschappelijke problemen geven en gemeenten moeten dan meer verzinnen dan wijkteams. Wellicht beter nadenken over het sturingsmodel: inkopen van zorg bij grote gespecialiseerde instellingen lijkt niet niet te passen bij integraal & wijkgericht. Vergelijk met onderwijs: zouden leerkrachten in een school beter gaan samenwerken als de overheid periodiek lessen Nederlands, geschiedenis etc aanbesteed en inkoopt? Concurrentie tussen diverse regionale lesaanbieders zou toch beter kwaliteit/prijsverhouding kunnen opleveren? Zou de veiligheid er niet beter op worden als gemeente/provincie of rijk periodiek een aanbesteding doet van de benodigde politie-produkten (X trajecten surveillance, Y-recherche-onderzoeken)?
Mijn blog op het NJI kennisnet (http://kennisnetjeugd.nl/blog/149-lantarenpalen-in-plaats-van-jeugdzorg) die een vergelijkbaar noodsignaal uitzendt levert een vreemde reactie op van een D66 gemeente-raadslid, iets wat tekenend is voor de huidige situatie: Ingrid Wood en ik zijn onderdeel van ‘de onwelkome boodschap’. Ook recente wetenschappelijke signalen van Van der Helm en Stams dat wijkteams en EKC niet het beloofde ‘panacee’ (zie bv. sociale vraagstukken) zijn voor problemen in de jeugdzorg worden consequent genegeerd door beleidsmakers.
Uitkomsten van wetenschappelijk onderzoek: er is geen panacee voor jarenlange verwaarlozing, mishandeling en misbruik van kinderen, laat staan dat het met minder kan. Een samenleving die onvoldoende wil investeren in de zorg voor de meest kwetsbare kinderen oogst dit in de vorm van agressie en geweld op straat. Maar dit is voor gemeenten een onwelkome boodschap.
‘De colonne, eenmaal in beweging gezet kan niet meer worden gestopt’, met als gevolg alle risico’s voor de samenleving van dien.
Peer van der Helm
Lector residentiele Jeugdzorg Hogeschool Leiden