Meisjes met ernstige gedragsproblemen kregen tot nu toe weinig aandacht in onderzoek en daarmee ook in het beleid. En dat terwijl de laatste jaren steeds duidelijker wordt dat het erkennen van sekse-specifieke verschillen in de hulpverlening de effectiviteit van de zorg kan vergroten. Om meer te weten te komen over deze specifieke doelgroep, onderzochten de drie medewerkers van zorginstelling Pluryn de dossiers van 137 meisjes.

Gedragsproblemen

Een overgrote meerderheid, 87 procent, van deze meisjes bleek een geschiedenis te hebben in de hulpverlening. Zij hebben gemiddeld vijf vormen van zorg gekregen voor ze bij Pluryn kwamen. Verburgh: ‘Het lastige bij deze groep meisjes is dat ze forse gedragsproblemen vertonen, maar dat er onderhuids sprake is van problematiek die niet zichtbaar is. De externe problemen leiden af en zorgen ervoor dat ze in eerste instantie niet de goede behandeling krijgen. Dat moet anders. Om deze doelgroep te behandelen, moet er veel eerder zicht zijn op de veelal internaliserende problematiek die al op jonge leeftijd aanwezig is.’

Een wettelijke verplichting om de zorg voort te zetten aan jongeren die 18 jaar zijn geworden is niet haalbaar. Wel zou een maatregel mogelijk zijn die instellingen verplicht de nazorg te plannen. En gemeenten verplicht die zorg te financieren. Dat is het voorstel van Mariëlle Bruning, hoogleraar Jeugdrecht. Lees meer>>

Persoonlijkheidsontwikkeling

Volgens de onderzoekers hebben bijna alle 137 meisjes duidelijke externe problemen. In driekwart van de gevallen hangen deze problemen samen met, onzichtbare, interne problemen. Verder heeft 69 procent van de meiden ook problemen in hun persoonlijkheidsontwikkeling. Een groot deel van de meisjes heeft problemen met school, laat spijbelgedrag zien en heeft contacten met politie in verband met crimineel gedrag.

Kennisontwikkeling

Verder vertoont meer dan de helft van de meisjes grensoverschrijdend seksueel gedrag, is driekwart van de groep weleens weggelopen en heeft de helft een traumatische ervaring. Ook hebben ze vaak financiële problemen, psychische klachten en is er sprake van middelenmisbruik. Weinig meisjes kunnen zelfstandig functioneren en hun leven is chaotisch en instabiel. Nijhof: ‘Meer kennisontwikkeling over de populatie meisjes met ernstige gedragsproblemen in residentiële zorg is dus nodig om in de zorg beter te kunnen aansluiten op de behoeften van deze meisjes en daarmee hun toekomstkansen te verbeteren.’

Agressie

Het lastige is alleen dat de problemen bij jongens sneller gezien en herkend worden dan bij meisjes. Verburgh: ‘Dat komt omdat de maatschappij sneller last heeft van de jongens. Hun problemen uiten zich bijvoorbeeld in agressie en criminaliteit, waardoor sneller wordt ingegrepen. Bij meisjes gaat het in eerste instantie vaak in stilte. Ze zijn meer in zichzelf gekeerd en de maatschappij heeft geen last van hun problemen. Vervolgens komt het probleem dan heftig naar buiten en ben je eigenlijk al te laat.’

Specialistische kennis

Er moet dus iets veranderen. Aan de ene kant willen Nijhof, Reijnhout en Verburgh dat er meer onderzoek gedaan wordt naar werkzame elementen bij meisjes om zo te zorgen dat de behandelingen beter aansluiten op de problematiek. Aan de andere kant moet er meer aandacht komen voor goede signalering. Nijhof: ‘Bij deze meisjes wordt vaak te laat ingegrepen of te laat de juiste zorg geboden. Er is nog te weinig specialistische kennis in de eerste lijn. Nu wachten we vaak te lang en zetten we lichte vormen van hulp in. Specialiseren aan de voorkant en het inzetten van kennis is dus nodig om te voorkomen dat deze meisjes na allerlei omzwervingen ongemotiveerd in de opvang terecht komen.’