Uit de vorige week verschenen Wmo-evaluatieonderzoeken van het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) en MOVISIE blijkt dat de  Wmo beter kan. In het persbericht van het SCP is te lezen dat de wet goed uitpakt voor mensen met een beperking, maar in het rapport zit de crux ergens anders. Het SCP concludeert volgens ons het volgende (we chargeren wat): de Wmo als stelselwijziging is een succes, alleen wordt de samenleving (in termen van leefbaarheid, sociale samenhang, participatie en integratie) er nog niet beter van. Een beetje een conclusie van het niveau: operatie geslaagd, patiënt overleden.

Niet aangesproken
In het Wmo-trendrapport dat MOVISIE deze week uitbrengt zijn conclusies van eenzelfde strekking terug te vinden. De Wmo als een innovatieve manier van nadenken over een verschuiving van verzorgingsstaat naar participatiesamenleving is interessant. Het is alleen zo jammer dat burgers, de civil society, en het verenigingsleven zich er niet of nauwelijks door aangesproken voelen. De Wmo leidt tot een hoop beleidsdrukte, maar het broodnodige offensief tegen armoede, isolement, verslonzing en verruwing blijft vooralsnog achterwege.

Mager zesje
Geen wonder dat zowel het SCP als MOVISIE een vergelijkbaar rapportcijfer voor de Wmo ophalen: een mager zesje. Daar zit dus nog een hoop ruimte voor verbetering. Want, en dat is het leuke van de Wmo en de partijen die erbij betrokken zijn, met een mager zesje neemt de welzijnssector als belangrijkste speler in de uitvoering, niet langer genoegen. Er zat zelfs een nationaal programma Welzijn Nieuwe Stijl in de pijplijn, dat een offensief in zou moeten luiden om met welzijnswerk in de frontlinie de broodnodige vaart in de aanpak van de sociale kwesties te brengen. Een nationaal programma dat op een lager pitje is gezet, hopelijk tijdelijk. Hetgeen gemeentebesturen en hun lokale partners én de bewoners van de kwetsbare en weerbare wijken er helemaal niet van hoeft te weerhouden het gewoon voortvarend uit te voeren.

Bakens verzetten
In een dergelijk programma zouden de bakens moeten worden verzet: niet vraaggericht, maar op zoek naar de vraag achter de vraag. Dus niet de vanzelfsprekende maaltijd aan huis, maar het buurtrestaurant. Niet op zoek naar de ellende, maar naar de kracht van de burger. Dus niet de verbrijzelde arm koesteren en eenzaam in een hoekje uithuilen maar de kans pakken om een buurtfilmfestival te organiseren. Uit de spreekkamers en er op af. Als je je doodschaamt over je schulden ga je echt niet vroegtijdig een afspraak maken bij de schuldhulpverlening. 

Goedkoper en beter
Professionele inzet in evenwicht met vrijwillige inzet. Niet vrijblijvend, maar resultaatgericht. Meer dingen samen organiseren, niet alles hoeft individueel en persoonlijk te worden afgeleverd. De nieuwe gemeenteraden staan voor een gedurfde keus. Durven zij slim te bezuinigen, of kiezen ze weer voor spierballentaal en loos geroffel op de borst? De oplossingen die door Welzijn Nieuwe Stijl geboden worden zijn zoveel goedkoper én beter dan de zware, correctieve interventies die achteraf aangerukt worden. Dat is de laatste tijd overtuigend geïllustreerd.

Knalhard welzijn
Het komt niet vaak voor dat het beleid en het bestuur voor een dubbeltje op de eerste rang kunnen zitten. Want het aanbod ligt er bij tal van goede welzijnsinstellingen, bij het wijkmaatschappelijk werk, bij het jongerenwerk, bij het opbouwwerk, bij de straatcoaches. Welzijn is allang niet zacht meer; de vraagstukken die het aanpakt zijn knalhard; de oudere Surinaamse van 76 die verpietert, de Marokkaanse tienermoeder die zich ontworsteld aan haar uitzichtloosheid. Het gaat om zulke simpele, lichte ingrepen die het verschil maken in de overstijgende realiteit van het dagelijks leven. Grijp die kans. Wie wil er niet voor een dubbeltje op de eerste rang zitten?

Ard Sprinkhuizen
Senior onderzoeker, MOVISIE
Reseach fellow Lectoraat Maatschappelijk Werk INHolland

Aletta Winsemius
Senior onderzoeker, MOVISIE

Meer informatie over ‘Het spel op het maatschappelijk middenveld, trendrapport Wmo 2010’ is te vinden op www.movisie.nl