Van de mensen in de bijstand zegt 60 à 65 procent niet te willen werken als dat geen inkomensverbetering oplevert, zo blijkt uit het rapport. Iets minder dan vier op de tien vrezen er ook echt op achteruit te gaan met een baan.
Armoedeval
Staatssecretaris Paul de Krom (Sociale Zaken) stelt dat de beleving van mensen is onderzocht en niet of ze er daadwerkelijk in inkomen op voor- of achteruit zijn gegaan. Het kabinet wil werk meer lonend maken en de armoedeval terugdringen. Het wil dat onder meer doen door de komende jaren belastingkortingen af te bouwen die bijstandsgerechtigden nu nog krijgen. Gevolg daarvan is dat bijstandsgerechtigden erop achteruit gaan en het inkomensverschil met werken toeneemt.
Korten
Gemeenten lijken echter niet van plan om op het armoedebeleid te korten. Bij de bezuinigingen die ze moeten toepassen, korten ze daar het minste op. Dat bleek onlangs uit onderzoek van het Centrum voor Onderzoek van de Economie van Lagere Overheden (COELO) en RTL-Nieuws naar de financiële plannen van gemeenten. In 2011 geven zij 4 procent minder uit aan armoedebeleid, in 2012 6 procent, zo meldt de Vereniging Nederlandse Gemeenten.
Schulden
Volgens de Inspectie Werk en Inkomen (IWI) zijn er verschillende redenen waarom mensen die vanuit de bijstand gaan werken er niet altijd op vooruitgaan. Voorbeelden zijn parttime werken, nog openstaande schulden of het vervallen van het recht op een aanvullende uitkering vervalt. Ondanks de armoedeval blijven mensen wel aan het werk, aldus de inspectie. ‘Een hoger inkomen is dus niet voor iedereen het belangrijkste argument om werk te accepteren. Belangrijke drijfveren komen voort uit de mate van zelfredzaamheid en sociale omstandigheden, zoals opleidingsniveau.’
Hoger inkomen
In 2010 onderzocht de IWI of gemeenten, UWV en SVB met de uitvoering van het armoedebeleid bijdragen aan het verbeteren van de inkomenspositie van mensen met een laag inkomen. Ook ging IWI na of armoedebestrijding mensen activeert om weer aan het werk te gaan. Een kwart van de mensen met een Wwb-uitkering zoekt zelf niet actief naar werk als er geen uitzicht is op een hoger inkomen. Voor deze mensen geldt het (overheids)uitgangspunt: werk boven uitkering. De inspectie vindt handhaving op die regel door gemeenten gewenst.
Kwijtschelding
Mensen met lage inkomens kunnen een beroep doen op regelingen, zoals huur- en zorgtoeslag. Gemeentelijke regelingen, zoals kindertoeslag, kwijtschelding van lokale lasten of een kortingspas, zijn vaak minder bekend. Bijstandsgerechtigden zijn overigens beter met gemeentelijke regelingen bekend dan mensen met een uitkering van UWV of SVB. Werkende armen zijn er het minst mee bekend, hoewel ook zij aanspraak maken op een gemeentelijke aanvulling op hun inkomen. De IWI vindt dat op lokaal niveau de voorlichting en de samenwerking tussen uitkerende instanties nog beter kan.
Werk zoeken
Armoedebeleid hangt nauw samen met het bevorderen van participatie, stelt de IWI. Maar in de praktijk zijn het nog vaak ‘aparte werkprocessen, zo stelt de inspectie. De meeste inkomensregelingen worden puur aan de hand van de inkomenssituatie toegepast. Dat armoedebeleid het zoeken naar werk bevordert, blijkt niet uit het onderzoek.
Meer nieuws in uw inbox? Klik hier voor de gratis Zorg + Welzijn Nieuwsbrief. Voor meer achtergronden en opinies, neemhier een abonnement op Zorg + Welzijn Magazine.
