Marianne van den Anker wil een brede discussie over de maatschappelijke opvang waarbinnen de Pauluskerk van dominee Hans Visser van oudsher een omstreden rol speelt. Met zo’n 1200 dakloze verslaafden als bezoekers veroorzaakt de kerkelijke opvang in hartje Rotterdam regelmatig overlast. ‘Ik ben niet teruggefloten door het college over wat ik in de pers heb gezegd, want ik heb de ruimte om vraagtekens te stellen bij de opvang en de plek van de Pauluskerk. Ook andere partijen beginnen te schuiven en daar vraagtekens bij te plaatsen. Dat is geen taboe meer en dat is aardig om te zien.’

Van den Anker (33) is bestuurskundige en tot voor kort wetenschappelijk onderzoeker op het gebied van onder meer politie. Ze benadrukt dat ze een andere visie heeft dan de hulpverlening. ‘Ik ben anders. Ik ga uit van een multidisciplinaire benadering, maar in het veld zie ik versnippering, verspilling van geld. Iedereen is op zijn eigen manier bezig met dak- en thuislozen. Ik was vorige week toevallig bij een huisuitzetting en daar was de politie, de opvang, een psychiater, een maatschappelijk werker en iemand van de woningbouwcorporatie. Ik vroeg: hoe gaat dit nu verder? Het antwoord was: we denken dat deze man naar Nijmegen gaat. En, vroeg ik, gaan we nu met Nijmegen bellen? Nee, dat is niet gebruikelijk, zeiden ze. Dat is onbegrijpelijk, want dan begint het circus in Nijmegen weer van voren af aan. Er is dus een landelijke registratie nodig.’

Hoe weet u zo zeker dat die Pauluskerk op de verkeerde plek zit?

De wethouder barst in lachen uit. ‘Het college heeft niet besloten dat de kerk openblijft of dichtgaat, maar we beraden ons over de manier waarop we omgaan met de opvang. We willen samen met de regio de opvang van dak- en thuislozen verspreiden. We kunnen niet iedereen helpen die hier komt, vanuit de regio, vanuit andere steden en landen. We hebben het Centraal Station veiliger gemaakt, we hebben een nieuwe beeldentuin als culturele as in het centrum en nu is het gebied rond de Pauluskerk en de Mauritsweg aan de beurt voor vernieuwing. Dan is het toch logisch dat we ons afvragen hoe we met die opvangvoorziening willen omgaan.’

En wat is uw visie precies op de Pauluskerk?

‘Rotterdam moet niet langer een aanzuigende werking hebben, we hebben zelf al problemen genoeg. Dat geldt niet alleen voor de Pauluskerk, maar voor alle voorzieningen voor dak- en thuislozen. Daarom gaan we een doelgroepenanalyse maken en een centrale registratie voeren, waaraan alle instellingen moeten meewerken. Iedereen heeft nu nog een eigen systeem: het Leger des Heils, het Centrum voor Dienstverlening, de Vrouwenopvang. Voor mensen die hier in de verdommenis zijn geraakt, voelen we ons verantwoordelijk, maar niet voor alle anderen.’

Maar ziet u voor de Pauluskerk nog een rol in de hulpverlening?

‘Een kerk staat het altijd vrij om een shelterfunctie aan te bieden. Maar wanneer is het nog een kerk en waar ligt de grens met een structurele dak- en thuislozenvoorziening? Het Leger des Heils gaat met opvang heel anders om dan de Pauluskerk. Ze hebben de registratie op orde, betere kwaliteit van informatie en werken in overeenstemming met het gemeentebeleid. Dat wil ik gelijktrekken. Wij willen uitgaan van binding met Rotterdam, maar de Welzijnswet zegt nu nog dat je iedereen die aan je deur klopt, moet helpen. Paradoxaal aan de Pauluskerk is dat ze zeggen: als wij er niet waren, had Rotterdam een probleem. Maar je hoort ook dat het zo’n aantrekkelijke plek is om naar toe te komen, omdat er geen huisregels zijn. De kerk heeft dus een aanzuigende werking.

‘Ik ben voor een gedifferentieerd aanbod aan voorzieningen, maar die moeten veel meer worden gericht op doorstroming. Ik wil toe naar budgetsubsidies die een prikkel bevatten om doorstroming te bevorderen. Je hebt noodopvang nodig, maar ook plekken waar mensen kunnen gebruiken en plekken waar ze eventueel kunnen worden begeleid naar zelfstandig wonen en werken. Vaak is sprake van multidisciplinaire ellende. Daarom hecht ik ook zo aan registratie, want er wordt geshopt en gehopt tussen allerlei instellingen die dat van elkaar niet weten. Als je grip wil krijgen op de problematiek van dak- en thuisloosheid, moet je met alle instellingen de handen ineenslaan.’

De anarchistische Pauluskerk trapt de samenhang die u wilt aanbrengen in de war?

‘Ik vermoed dat de Pauluskerk zich vrij zal blijven voelen alles en iedereen onderdak te geven, maar de vraag is of dat daar op die plek kan, in het hoofdportaal van de stad. We hebben afspraken met ze gemaakt over de beperking van overlast en registratie. Als ze zich daar aan houden, kan het nog alle kanten opgaan. Ik wil ook afspraken over welke mensen ze opvangen en hoe ze lijnen leggen naar andere welzijnsinstellingen. Dat moeten we professionaliseren.’

Welk beleid wilt u wat betreft heroïneverstrekking?

‘Ik wil dat we veel meer mensen heroïne verstrekken. De 80 plaatsen die we nu hebben wil ik uitbreiden naar 160. De effecten zijn waanzinnig, mensen functioneren veel beter, mentaal, fysiek, sociaal, er is veel minder criminaliteit. Het kabinet zegt dat er maximaal 1200 plekken mogen komen in Nederland. Als lokale overheid zien we dat veel pragmatischer. Misschien zijn er in deze stad wel 500 plekken nodig. Maar dat betekent dat de gemeente een hele grote duit in het zakje moet doen, want er komt geen geld mee van het kabinet. Dat is het rare: ze stellen een bovengrens aan het aantal plaatsen voor heroïneverstrekking, maar ze doen er geen geld bij.’