Door Esther van Andel – Klanten die nu alfahulpen krijgen, kunnen vanaf 1 januari 2009 toch kiezen voor een (duurdere) huishoudelijke hulp in loondienst. Dat heeft het kabinet vrijdag besloten. ‘In maatschappelijk opzicht is dat niet noodzakelijk’, stelt de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG). ‘Sommige mensen hebben al genoeg aan een alfahelpende.’

Bezwaar
Een ander bezwaar voor de gemeenten is de onzekere situatie die de staatssecretaris creëert voor de komende ronde van aanbestedingen. De VNG vraagt zich af of gemeenten in hun bestekken nu al van de nieuwe voorschriften uit moeten gaan en wat deze precies inhouden.

VNG onvoorbereid
Of de VNG meer geld gaat claimen bij het Rijk om de huishoudelijke hulpen in loondienst te kunnen financieren is nog niet duidelijk. Sterker nog, de VNG weet nog amper raad met de wetswijziging van Bussemaker. ‘We moeten eerst de precieze inhoud van het wetsvoorstel bekijken. Daarna kunnen we verdere stappen ondernemen’, zegt Frea Broekman, woordvoerder zorg bij de vereniging.

Indicaties inventariseren
In aanloop op de wetswijziging zijn er wel een aantal gemeenten bezig om de indicaties te inventariseren. Broekman: ‘Sommige gemeenten kijken waar toch alfahulpen ingezet kunnen worden en welke categorie cliënten wel een ‘werkgeversrol’ kunnen vervullen. Ze discussiëren nog over welke eisen ze aan de zorg gaan stellen.’

Initiatieven SP
Staatssecretaris Bussemaker geeft met de wetswijziging op de Wmo gehoor aan de strijd van de Socialistische Partij (SP). Kamerlid Agnes Kant diende vorige week vijf initiatiefwetsvoorstellen om de verscheurde thuiszorg te repareren. De partij wil een basistarief voor de huishoudelijke zorg, die bestaat uit een reële kostprijs. De marktwerking via de verplichte aanbesteding moet stoppen. Daarnaast moeten thuiszorgmedewerkers bij hun cliënten kunnen blijven als een andere thuiszorginstelling de uitvoering overneemt.

Budget oormerken
De SP wil dat gemeenten niet langer verplicht worden om marktwerking toe te passen op de huishoudelijke verzorging. De uitbuiting via een alfahulpconstructie moet onmogelijk worden gemaakt. Tot slot stelt de partij dat het budget voor gemeenten moet worden geoormerkt, zodat het geld niet aan iets anders wordt besteed. Ook op dat laatste heeft de VNG nog geen reactie.

Actiz verheugd
Werkgeversorganisatie Actiz vindt dat de aanpassing van de Wmo beter is voor cliënt en werknemer. De staatssecretaris geeft met dit wetsvoorstel eindelijk blijk van erkenning voor de precaire situatie waarin thuiszorg en zorgaanbieders zich bevinden, schrijft de organisatie op haar site. Dit besluit biedt de mogelijkheid mensen in dienst te houden, kwalitatief goede zorg te leveren en het vergroot de keuzevrijheid van de cliënt.

Bijstelling tarieven
Toch vereist dit wetsvoorstel een aantal randvoorwaarden, vindt Actiz directeur Aad Koster. Een daarvan is dat gemeenten meerjarige contracten moeten aanpassen aan de nieuwe wetgeving en ruimte bieden voor bijstelling van tarieven. ‘Gebeurt dit niet, dan is dit wetsvoorstel in praktijk een dode letter’, zegt Koster.

Rechtspositie
De marktwerking in de Wmo heeft verstrekkende gevolgen. De concurrentie leidt tot herindicaties en goedkopere zorg. Gevolgen zijn grote bezuinigingen op het personeel bij diverse instellingen. Veel thuiszorgmedewerkers zijn – gedwongen of niet – gaan werken als alfahulp. Met de wetswijziging wil Bussemaker ook voorkomen dat thuiszorgmedewerkers een slechtere rechtspositie krijgen. (Bronnen: VWS, Actiz, VNG, ANP)