Aan de Benchmark Wmo 2010 deden 170 gemeenten mee. Een van de belangrijkste uitkomsten ervan is dat de Wmo leidt tot een uitgesteld beroep op de Awbz. Dat blijkt onder meer uit het feit dat 81 procent van de cliënten zegt dat ondersteuning bijdraagt aan zelfstandig kunnen blijven wonen, legt Kornalijnslijper uit. ‘Andere onderzoeken laten bovendien zien dat ouderen steeds gezonder zijn en steeds later naar een verzorgings- of verpleeghuis gaan.’
 
Onvoldoende zicht
De onderzoeker onderkent dat meedoen en zelfstandig wonen prettig kan zijn. ‘Maar de focus op zelfstandig blijven wonen brengt ook grote risico’s met zich mee. Het Sociaal en Cultureel Planbureau heeft berekend dat het aantal kwetsbare ouderen de komende twintig jaar met 300.000 toeneemt tot ongeveer een miljoen. Terwijl uit de benchmark blijkt dat tweederde van de gemeenten onvoldoende zicht heeft op wachtlijsten voor intramurale zorg.’

Gekleurd
Om kwetsbare ouderen te ondersteunen, zien vrijwel alle gemeenten veel heil in mantelzorgers en vrijwilligers. Volgens Kornalijnslijper zijn de verwachtingen echter te hoog. ‘De sociale samenhang is al veel beter dan gedacht. Het negatieve beeld is gekleurd door de Randstad. Bovendien moet je om iemand te ondersteunen eerst een stevige vertrouwensband opbouwen, en dat is lastig’, zegt ze. ‘Een huisarts vroeg me of ik mijn buurvrouw schildkliertabletten wilde geven omdat er onvoldoende thuiszorg was. Medicijnen toedienen grijpt heel diep op mensen in.’
 
Overbelast
Van alle mantelzorgers zegt 42 procent zich overbelast te voelen. ‘Uit tevredenheidsonderzoek van SGBO blijkt dat ze vooral behoefte hebben aan financiële compensatie en materiële hulp. Maar juist daar scoren gemeenten slechter op’, aldus Kornalijnslijper. Net als PvdA-Eerste Kamerlid Kim Putters pleit ze voor financiële compensatie, vooral voor mantelzorgers met een laag inkomen en hoge kosten. Ook benadrukt ze dat mantelzorgers zelf moeten inzien dat ze adempauzes nodig hebben.
De Wmo beoogt burgers een grotere rol te geven, maar volgens Kornalijnslijper is het nog vooral oude wijn in nieuwe zakken. ‘De civil society is er al jaren. In mijn woonplaats Leiden kijken burgers naar elkaar om, en buiten de Randstad is de samenhang nog sterker.’
 
Huisbezoeken
Het merendeel van de gemeenten doet de indicatiestelling zelf, waardoor ze steeds beter zicht krijgen op welke zorg mensen nodig hebben. ‘Een belangrijke rol is weggelegd voor huisbezoeken, want dan krijg je echt een goed beeld. Gelukkig zetten gemeenten daar steeds meer op in’, zegt Kornalijnslijper. Cruciaal is dat gemeenten, zorgaanbieders en andere betrokkenen samen beleid ontwikkelen voor de groeiende groep dementerende ouderen, aldus de onderzoeker. ‘Anders zijn er straks onvoldoende plaatsen, en dat proces gaat sneller dan we denken. Er komt veel op de sector af, maar we moeten ons ook blijven focussen op het aanbod van intramurale zorg.’

Meer nieuws in uw inbox? Klik hier voor de gratis Zorg + Welzijn  Nieuwsbrief. Voor meer achtergronden en opinies, neem hier een abonnement op Zorg + Welzijn Magazine.

Volg Zorg+Welzijn op Twitter>>

Bron: Foto: BMC/SGBO