Honderdduizend van de 330 duizend zelfstandig wonende 55-plussers met lichamelijke beperkingen wonen in een ongeschikte woning. Zo zijn er twintigduizend ouderen die in een woning met een buitentrap wonen, maar niet kunnen traplopen. Voor hen is het een groot probleem om buiten te komen. Zeventigduizend voor ouderen bestemde huizen worden niet door hen bewoond. Zelfs als deze aan de juiste doelgroep worden toegewezen, dan is er nog een tekort van veertigduizend ouderenwoningen.

Zelfstandig
Uit de SCP-rapportage blijkt bovendien dat een kwart van de bewoners van verzorgingshuizen best zelfstandig zouden kunnen wonen, mits de huren lager zouden zijn en de thuiszorg beter georganiseerd.
Volgens de ouderenbond ANBO is het tekort veel hoger. ‘Het ministerie van Vrom gaat uit van een tekort van 140 duizend seniorenwoningen,’ aldus Frank van der Aa. Volgens hem moeten woningcorporaties en gemeenten een veel actiever huisvestingsbeleid voor ouderen voeren. ‘Veel gemeenten weten niet hoeveel 65-plussers en seniorenwoningen er zijn en waaraan behoefte is. Dat zouden ze eerst eens moeten inventariseren. Ze maken ook te weinig gebruik van subsidiemogelijkheden voor woningaanpassing.’

Schulden
Het SCP-onderzoek bevestigt volgens hem dat verzorgingshuizen steeds meer het onderkomen voor arme mensen worden. ‘Woningvernieuwing betekent vaak huurverhoging. Een groeiende groep ouderen kan dat niet betalen. Als gevolg van de bezuinigingen is het aantal 65-plussers met schulden de laatste jaren al bijna verdrievoudigd.’

Bijzondere bijstand
Ook de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG) ziet het somber in. ‘De overheid wil nog eens twintig- tot veertigduizend plaatsen in verzorgingshuizen opheffen terwijl er al te weinig seniorenwoningen zijn. Ik vrees dat steeds meer ouderen een beroep zullen doen op bijzondere bijstand,’ zegt Jetty Voermans. Volgens haar hebben de meeste gemeenten wel een ouderenbeleid, maar worden ze in de uitvoering daarvan belemmerd door zaken waar ze geen invloed op hebben: gebrek aan geschikte grond, jaren durende wijzigingen van bestemmingsplannen, te hoge kosten van woningen en de vrijheid van inschrijving voor woningen. ‘Ik zou ook willen dat ouderen die met een lage huur in een groot huis wonen een soort doorstromingssubsidie krijgen als ze naar een kleinere, maar duurdere woning gaan. Daar hebben gemeenten echter geen zeggenschap over.’

Ouderwetse visie
De brancheorganisatie van woningcorporaties Aedes trekt de waarde van het onderzoek in twijfel. ‘Bij een buitentrap kan het ook gaan om één trede. Dat hoeft niet te betekenen dat de bewoners zelf de woning ongeschikt vinden,’ zegt Peter Jansen van Aedes. Hij beticht het SCP van een ouderwetse visie op ouderenwoningen. ‘Veel ouderen willen niet bij elkaar in specifieke bejaardenwoningen wonen. Daarom bouwen wij al sinds 1984 woningen die geschikt zijn voor verschillende soorten bewoners. Als ze iets gaan mankeren hoeven ze niet te verhuizen.’ Momenteel staan er 118 duizend van dergelijke woningen op de planning. ‘Het gaat om sociale woningbouw, dus die woningen moeten per definitie betaalbaar zijn voor lage inkomens.’