‘Veel jongeren, en ook volwassenen, die zichzelf beschadigingen worden onheus bejegend als ze om hulp vragen’, zegt Marloes Oostindie van Stichting Zelfbeschadiging. ‘Als een jongere bijvoorbeeld op de spoedeisende hulp terecht komt vanwege zelfbeschadiging, wordt hij of zij soms zonder verdoving gehecht. En krijgt te horen: “Je hebt het toch zelf gedaan?”.’ Stichting Zelfbeschadiging heeft in samenwerking met het Trimbosinstituut en Fivoor – psychiatrische zorg – een website opgezet: www.sameninmijnschoenen.nl om meer kennis over de aandoening te verspreiden en hardnekkige misverstanden tegen te gaan.

Gelinkt met suïcide

Naar schatting 15 procent van de jongeren heeft zichzelf ooit beschadigd. Het grootste misverstand is dat zelfbeschadiging hand in hand gaat met suïcide, zegt Marloes Oostindie. Zij is ervaringsdeskundige en voorlichter bij de stichting Zelfbeschadiging. ‘Er is weinig aandacht voor en kennis over zelfbeschadiging. Deze uiting van psychische problemen wordt vaak gelinkt aan suïcide, terwijl er geen aandacht voor de onderliggende problematiek die juist de oorzaak is van zelfbeschadiging. Het is vaak een coping-mechanisme om met problemen om te gaan. Het is juist een manier om in leven te blijven, of een manier om met je problemen om te gaan’, zegt Oostindie. Maar de problemen die aan zelfbeschadiging ten grondslag liggen worden volgens haar niet gezien, niet door de omgeving, maar vaak ook niet door professionals.

Jezelf beschadigen

Als jongeren, maar ook volwassenen, zichzelf beschadigen, wordt de focus in de hulpverlening vaak gelegd op het stoppen van de zelfbeschadiging. ‘Maar dat is vaak niet de juiste weg’, volgens Oostindie, ‘omdat het vaak een manier is om jezelf staande te houden. Belangrijk is om het gesprek aan te gaan met de persoon die zichzelf beschadigt. Maar professionals denken vaak dat het erover praten de zelfbeschadiging stimuleert of jongeren aanzet tot suïcide.’

Pappen en nathouden

Belangrijk is om met een jongere, bij wie je vermoedt dat hij of zij zichzelf beschadigd, om tafel te zitten en te vragen wat er aan de hand is, zegt Oostindie. ‘Ga het gesprek aan en vraag hoe het met de jongere gaat. En als je iets vermoedt, spreek dat dan uit. Wanneer iemand zichzelf beschadigt betekent het dat iemand klem zit. Het helpt om een vertrouwensband op te bouwen. Dat is een proces. Het uitgangspunt mag niet zijn dat professionals maar blijven pappen en nathouden.’

Meer kennis

Wat nodig is, aldus Oostindië, is meer kennis over zelfbeschadiging bij professionals. Dat begint in de opleidingen. ‘Het onderwerp komt zeer beperkt voor in de opleidingen voor sociaal werk. Wij zijn inmiddels met een aantal hogescholen in gesprek om die kennis te integreren in de opleiding, bijvoorbeeld door voorlichting te geven op scholen.’ En het zou goed zijn wanneer er meer wetenschappelijk onderzoek wordt gedaan naar zelfbeschadiging, zegt Oostindie, want dat is er nauwelijks.

Privacy

De website www.sameninmijnschoenen.nl is juist gelanceerd om de kennis over zelfbeschadiging te verspreiden en beter te begrijpen. De website heeft informatie voor drie doelgroepen: jongeren, naasten en professionals. Elke groep krijgt informatie die gericht is op de specifieke vragen van de groep. Professionals krijgen bijvoorbeeld informatie over omgaan met de privacy van de jongeren. En over de vraag wanneer je ouders inschakelt en wanneer niet. Op de website staat  verder informatie over hoe je het gesprek kunt aangaan over zelfbeschadiging met je kind, met je broer of zus en met je vriendin. Marloes Oostindie: ‘Het doel van de website is dat zowel naasten als professional meer begrijpen van wat zelfbeschadiging is.’

Meer weten over zelfbeschadiging? Check de website: www.sameninmijnschoenen.nl