Centres for Independent Living heten ze in Groot-Brittannië en de Verenigde Staten, de centra die zich richten op het bevorderen van het zelfrespect en de onafhankelijkheid van kwetsbare burgers. De Raad voor Maatschappelijke Ontwikkeling (RMO) introduceerde het concept in Nederland, in het rapport Inhoud stuurt de beweging. Drie scenario’s voor het lokale debat over de Wmo. Beltman is enthousiast over het idee. ‘Zo’n centrum kan een goed knooppunt zijn van informatie en advies voor mensen met een beperking. En omdat ervaringsdeskundigen zelf het centrum beheren, en ook de meest kwetsbaren helpen, bevorder je echt participatie.’

Activiteiten
In een zelfregiecentrum kunnen diverse activiteiten plaatsvinden, legt hij uit. Zo kan er advies gegeven worden over Wmo-rechten, opleidingen, arbeid en verzekeringen, kunnen ervaringsdeskundigen helpen bij het vinden van goede huisvesting en kunnen zij trainingen geven over bijvoorbeeld het op orde houden van financiën en het bevorderen van sociale vaardigheden.

Financiering
Op de vraag die gemeenten steeds vaker stellen, ‘Wat kost het?’, is volgens Beltman geen eenduidig antwoord. ‘De invulling en daarmee ook de benodigde middelen zijn afhankelijk van de lokale situatie en de wensen’. Het zelfregiecentrum biedt ook qua financiering juist kansen, aldus Beltman. ‘Gemeenten kunnen de benodigde middelen uit diverse potjes halen: de jeugdzorg, de functie begeleiding, de Wet werken naar vermogen. En de gemeente kan besparen op uitgaven aan uitkeringen en voorzieningen, want kwetsbare mensen krijgen in het zelfregiecentrum meer zelfvertrouwen en gaan meer meedoen.’

Zelfhulp
In een handreiking, die is te vinden op de website van MOVISIE, staan drie voorbeelden van zelfregiecentra. In de provincie Noord-Brabant zijn vier zogenaamde steunpunten zelfhulp. ‘Deze steunpunten zijn vrijwilligersorganisaties die ondersteuning en advies bieden aan zelfhulpgroepen en lotgenotencontacten.  Zij fungeren als vraagbaak, bieden allerlei faciliteiten, bieden cursussen voor startende zelfhulpgroepen en propageren het belang van zelfhulpgroepen en lotgenotencontacten. De steunpunten hebben elk contact met 40 tot 50 zelfhulpgroepen, uiteenlopend van ex-psychiatrische patiënten en mensen met eetstoornissen tot alcoholisten en longpatiënten.’

Luisterend oor
In Venlo is een zelfregiecentrum waar vooral mensen met psychosociale problemen ondersteuning krijgen. Dit centrum biedt veel van de mogelijkheden die Beltman schetste. Mensen blijken het centrum vooral te bezoeken om een luisterend oor te krijgen. In Almere is een soortgelijk project gestart, maar dat staat nog in de kinderschoenen.

Vehikel
Volgens de projectleider is er geen standaardmodel waaraan gemeenten per se moeten voldoen. Het gaat hem vooral om het aanreiken van een vehikel, wat toegepast kan worden op de lokale situatie. ‘En als een groepje alcoholverslaafden in een klein zaaltje bij elkaar wil blijven komen moet je dat ook niet stopzetten. Maar het is wel noodzaak dat er nu niet alleen over participatie gepraat wordt, maar dat er ook echt waardevolle, brede initiatieven genomen worden. Zoals een zelfregiecentrum opzetten.’

Bron: ANP-Photo