In haar praktijk kwam psycholoog Janny Beernink schrijnende verhalen tegen van mensen met een beperking of zwakbegaafdheid. Zij zijn gepest op school, werden niet geaccepteerd, zijn misbruikt of mishandeld. Deze mensen zijn drie tot vier keer vaker slachtoffer van seksueel misbruik dan andere mensen in de samenleving. ‘Ongeveer zeventig procent van mijn cliënten heeft te maken gehad met seksueel misbruik’, zegt Beernink. ‘Deze groep is kwetsbaar, ze begrijpen niet altijd goed wat er gebeurt en denken vaak dat wat hen overkomt normaal is. Ze worden daarom makkelijker ingezet als drugskoerier of komen in aanraking met een loverboy.’

Mijn levensverhaal

In het vaktijdschrift Dagbesteding vertelt psycholoog Janny Beernink over de door haar ontwikkelde methode “Mijn levensverhaal, een ontdekkingsreis naar mijzelf”, die mensen met een verstandelijke beperking of zwakbegaafdheid helpt hun trauma’s te verwerken. Mensen met een verstandelijke beperking lopen meer risico op het ontwikkelen van psychische klachten dan de rest van de bevolking. Pijnlijke gebeurtenissen uiten zich in trauma gerelateerde- of depressieve klachten en alcohol en drugsgebruik.

Verstandelijke beperking en depressie

‘Depressieve klachten bij mensen met een verstandelijke beperking of zwakbegaafdheid uiten zich niet anders dan bij begaafde mensen, maar vergen wel een andere behandeling’, zegt Beernink. Ondanks de grootte van de groep is er een beperkt behandelaanbod, nauwelijks wetenschappelijk onderzoek en zijn therapieën die werken schaars. ‘Huidige therapieën, zoals “Grip op je dip” worden niet goed begrepen door mensen met een verstandelijke beperking of zwakbegaafdheid.’

Sterker en veerkrachtiger

Bij de methode “Mijn levensverhaal” delen mensen in een groep van maximaal acht deelnemers zeventien weken achtereen verhalen over verleden, heden en toekomst met elkaar. Deelnemers worden uitgenodigd hun verhaal van geboorte tot heden te vertellen en op te schrijven. Dat doen ze enerzijds om los te komen van pijnlijke gebeurtenissen en anderzijds om mooie verhalen te ontwikkelen die hen sterker en veerkrachtiger maken.

Pijnlijke verhalen herwaarderen

Beernink: ‘Door te luisteren en aandacht te geven aan de verhalen komt er veel naar boven. De vaak heftige verhalen hebben invloed op hun dagelijks leven, werk en relatie. Vaak hebben deze mensen een negatief zelfbeeld. In het dagelijks leven worden hun beperkingen meestal benadrukt. Je hebt een beperking en dus kun je niet werken of op jezelf wonen. Er is weinig ruimte om te groeien. Wij kijken of we pijnlijke verhalen kunnen herwaarderen’, zegt Beernink. ‘Bijvoorbeeld naar wat je krachten zijn en hoe je dit moeilijke leven hebt overleefd.’

Nog nooit verteld

Aanvankelijk staat niemand te springen om een therapie in groepsverband, maar achteraf zijn de deelnemers blij en dankbaar, zegt Beernink. ‘De groep heeft hun veel gebracht. Sommige deelnemers hebben een heftige gebeurtenis uit hun verleden nog nooit aan iemand verteld. Doordat anderen een soortgelijk verhaal delen, ontdekken ze dat ze niet de enige zijn en dat biedt troost.’

Je kunt dit artikel helemaal lezen als je bent geabonneerd op het magazine Dagbesteding of op Zorg+Welzijn>>