Zorgorganisaties die langer dan een jaar bezig zijn met zelfsturende teams, hebben een lagere meldingsfrequentie dan het gemiddelde in de branche als het gaat om ziekteverzuim. Maar het verzuim is hoger. Dat duidt erop dat, als mensen in een zelfsturend team zich ziek melden, dat voor een langere periode doen. Waarom?, vroegen de onderzoekers Marieke Schurink en Marieke Wilke zich af.

Zelfsturende teams
Schurink en Wilke deden onderzoek bij 9 grote organisaties in de Verpleging en verzorging (VVT), gehandicaptenzorg en ggz. Zij werken voor de adviesbureaus Vernet en 0/24 Research & Organization Development. Ze onderzochten hoe bij de invoering van zelfsturende teams het ziekteverzuim zich ontwikkelt. Onder 3200 medewerkers hebben zij het onderzoek uitgevoerd, ruim 500 mensen in een zelfsturend team hebben een vragenlijst ingevuld en 60 van hen zijn geïnterviewd.

Wanneer je overgaat op zelfsturende teams, vraagt dat om een goede voorbereiding. Zorgorganisaties geven aan dat het heel belangrijk is wanneer zelfsturing niet als bezuinigingsmiddel wordt ingevoerd, maar als een echte visieverandering. Lees meer>>

Ziek melden
Uit de interviews blijkt, aldus Schurink, ‘dat teamleden in zelfsturende teams het moeilijk vinden om zich ziek te melden omdat ze hun teamleden niet willen opzadelen met hun werk. Ook gaven teamleden aan soms over hun grenzen te gaan. Dat resulteert in langere ziekteperiodes’, zegt onderzoeker Schurink.

Ziekteverzuim
Eerder was een teamleider of manager verantwoordelijk voor het ziekteverzuim onder het personeel. ‘De leidinggevende had de taak om het welzijn en de gezondheid van de medewerkers in de gaten te houden en daarop in te spelen als er problemen dreigden te ontstaan’, zegt onderzoeker Wilke. ‘Bij zelfsturende teams blijft het nu vaak in het midden wie die signaleringstaak op zich neemt.’ Dus is niemand bezig met het ziekteverzuim.

Aanspreekcultuur
Het wegvallen van de teamleider maakt het lastiger om ziekteverzuim te bespreken. Het blijkt dat de zogenoemde ‘aanspreekcultuur’ in het team vaak ontbreekt. ‘Teamleden vinden het niet lastig om over hun eigen verzuim te praten, maar wel om het verzuim van collega’s aan de orde te stellen. Wij adviseren om de verantwoordelijkheid voor het verzuim in het team specifiek te bespreken bij de invoering van zelfsturende teams. Er zijn ook goede voorbeelden van hoe de afdeling HR van de zorgorganisatie en een zelfsturend team samenwerken op het gebied van ziekteverzuim.’