‘In de hulpverlening aan dak- en thuislozen ligt het accent vaak op huisvesting, werk en financiën’, zegt Petra van Leeuwen, adviseur hulpverlening bij MOVISIE. ‘Het thema zingeving, ook een leefgebied, raakt altijd een beetje op de achtergrond. Terwijl mensen in een crisissituatie zich juist de vraag stellen: “wat is de zin van mijn leven?”’ Het kenniscentrum MOVISIE deed samen met de Universiteit Utrecht onderzoek naar de wijze waarop zingeving vorm krijgt in de hulpverlening in de maatschappelijke opvang. Daaruit blijkt dat er spraakverwarring is over dit thema en dat dit leefgebied vaak achterblijft.
Afspraken
‘De term klinkt een beetje zweverig, maar dat is het vaak helemaal niet’, zegt Van Leeuwen. ‘Zingeving heeft voor de meeste personen te maken met alledaagse dingen. Waar sta je iedere dag voor op? Dat kan het hebben van een gezin zijn, of het vooruitzicht op een paar leuke afspraken.’ Er ontstaat volgens Van Leeuwen verwarring als hulpverleners en cliënten verschillende betekenissen aan “zin” geven.
Open vragen
‘Voor mensen in de maatschappelijke opvang is het heel belangrijk om weer zelfvertrouwen te krijgen en zich nuttig te voelen. Dat kan door een goede dagbesteding of door bijvoorbeeld te gaan sporten’, zegt Van Leeuwen. Maar wat dat zelfvertrouwen precies is, is voor iedereen weer verschillend. Het is aan de hulpverlener om daar achter te komen en dat te benoemen. ‘Het is belangrijk om goed te kijken naar wie de cliënt is en open vragen te stellen.’
Eigen bestaan
Het is niet eenvoudig om een pasklaar antwoord te krijgen op de vraag: wat is de zin van jouw leven? Bovendien kom je jezelf als hulpverlener ook tegen bij dit soort vragen, stelt Van Leeuwen. ‘Je kunt niet praten over zin van leven zonder naar je eigen bestaan te kijken. Om open te kunnen staan voor het verhaal van de cliënt, moet je je bewust zijn van je eigen waarden en van jouw levensverhaal’, adviseert Van Leeuwen.
Ketting
Petra van Leeuwen is mede-auteur van de brochure ‘Zin Werkt’. ‘De brochure moet de spraakverwarring wegnemen en hulpverleners inspireren om met zingevingsvragen aan het werk te gaan’, zegt de adviseur. Om daar achter te komen, moet de hulpverlener de tijd nemen om de cliënt te leren kennen. ‘Ga langs bij hem thuis of loop met hem mee naar zijn kamer. Vraag naar die zelfgemaakte tekening, dat schilderij aan de muur of de ketting die hij altijd draagt. Zoek aanknopingspunten om in gesprek te raken over wat je cliënt bezighoudt’, zo staat in de brochure te lezen.
De brochure ‘Zin Werkt’ verschijnt eind november. Kijk hier voor meer informatie.
Meer nieuws in uw inbox? Klik hier voor de gratis Zorg + Welzijn Nieuwsbrief. Voor meer achtergronden en opinies, neem hier een abonnement op Zorg + Welzijn Magazine.
Bron: Foto: ANP/Olaf Kraak
Het is goed om te zien dat er steeds meer aandacht voor dit thema komt. Ook binnen zorg en welzijn is steeds vaker aandacht voor zingevings- en levensvragen. Het Expertisenetwerk Levensvragen en Ouderen draagt er aan bij dat aandacht voor levensvragen bij ouderen als vanzelfsprekend wordt opgenomen in het beleid van van zorg- en welzijnsinstellingen. Op 27 januari 2011 organiseert het Netwerk een groot landelijk congres, mmv onder andere Peter Weyers (Stichting Maat), Harry Kunneman (UVH) en Cees Grimbergen en verschillende regionale initiatieven (zoals Centrum Ouderen en Levensvragen) die aandacht voor levensvragen op de kaart zetten. Zie: http://www.netwerklevensvragen.nl
Vanmiddag maandag 15 november was er een werkconferentie over zingeving in de zorg en welzijnssector in Conferentieoord De Poort in Groesbeek. Deze conferentie was georganiseerd door Centrum Ouderen en Levensvragen en de Stichting Maat uit Nijmegen. Een bijzondere inspirerende bijeenkomst met professionals, vrijwilligers, verzorgenden, huisartsen, maar ook managers en beleidsmakers. Informatie bij de Stichting Maat f.zandstra@stichtingmaat.nl