Ypsilon, de vereniging voor naasten van mensen met een kwetsbaarheid voor psychose, concludeert uit de talloze gesprekken met familieleden dat het elkaar niet kunnen bereiken of begrijpen een groot probleem is. Vooral als de persoon met de psychotische aandoening niet beseft dat hij of zij ziek is. Familieleden kunnen volgens Ypsilon hun energie beter steken in het behouden van contact dan de patiënt te proberen uit te leggen en te overtuigen van dat hij ziek is.

Win vertrouwen
Aan het gebrek aan ziekte-inzicht kun je als naaste vaak weinig tot niets veranderen, stelt Ypsilon. Door in gesprek te gaan over de belevingen of over de problemen waar de patiënt last van heeft, kun je contact houden en misschien de situatie te verbeteren. Daarvoor heb je verbindende gespreksvaardigheden nodig, vindt Ypsilon.

Je kan als moeder, partner, vriend, kind en ook als professional het volgende doen:

Luister, oordeel niet en erken het probleem
Luister geïnteresseerd naar zijn ervaringen, ook al geloof je het niet, je kan het je misschien wel voorstellen. Oordeel niet, leef mee en laat empathie zien, maar alleen als je het ook echt zo voelt. Vraag bijvoorbeeld: wat maakte dat je deed wat je deed? Leg eens uit, ik begrijp niet hoe dat kan, maar kan me voorstellen dat je heel bang was.

Trek de patiënt naar de realiteit
Het is belangrijk dat de patiënt zo lang en veel mogelijk normale dingen blijft doen en deel blijft uitmaken van de ‘gezonde’ wereld. Stel vooral gesloten vragen over het hier en nu en vermijd ingewikkelde abstracte vragen.

Onderzoek het probleem
Vraag bijvoorbeeld wanneer de persoon bepaalde dingen ziet? Wat doe je dan? En waarom lukte het je vandaag wel om…terwijl het gisteren anders ging? Wat was er anders?

Toon begrip
Ik weet dat je het gevoel hebt dat iemand je in de gaten houdt. Ik snap ook niet hoe dat komt, maar het is belangrijk dat je niets doet dat je in moeilijkheden brengt. Als je namelijk … doet, dan zou … het gevolg kunnen zijn.

Verleid hulp aan te nemen of iets te gaan doen
Zal ik je helpen (hulp te krijgen) bij je financiën, woning  enz? Wat zou ik voor je kunnen doen om te helpen? Heb je zin om mee te gaan naar…? Mag ik zeggen wat ik denk?

Wat je beter niet kunt doen:

Familieleden zijn geen hulpverleners, praat daarom niet te veel over de ziekte of symptomen, maar over de dagelijkse praktijk. Wat vindt zoon, zus, partner, kind moeilijk en waar heeft hij of zij last van en wat gaat gewoon goed?

Pushen, aandringen, op de huid zitten

Het wegwuiven van het probleem en het ontkennen van stemmen of wanen

Ompraten, overtuigen of chanteren: als je niet meewerkt, maak je mij heel verdrietig.

Veiligheid
Heel belangrijk voor familieleden is om duidelijk te zijn over wat je wel of niet kan. Als je bijvoorbeeld geen tijd hebt, het niet weet of om welke reden dan ook iets niet wil. Zeg dan bijvoorbeeld: Ik wil en kan nu niet met je verder praten. Geef jij zelf maar aan wanneer jij weer met mij hierover wil praten. Ik ga (even) weg. En zorg bovendien voor je veiligheid. Wanneer je denkt dat het gesprek niet zonder dreigementen en intimidatie kan plaatsvinden, doe het dan niet.