Trots houdt Fatima Haj Kasem haar afvalprikker omhoog. Minstens drie dagen per week, maar meestal vaker, neemt ze deze mee om zwerfafval op te ruimen. Ze is de 70 al gepasseerd en zit in een scootmobiel, maar dat houdt haar niet tegen. Bij elk propje of stukje glas stopt ze, stapt ze van de scootmobiel af en gaat ze aan het werk. ‘Vandaag de hele Marathonweg schoongemaakt!’, glundert ze. Iedere Vlaardinger weet: dat is een flink eind.

‘Je moet het zélf doen’

‘Je wijk mooier maken moet je zélf doen’, die boodschap blijft Fatima in het gesprek herhalen. Ze hamert erop als ze tijdens een activiteit voor vrouwen in het Wijkcentrum West “taallessen” geeft aan Arabisch sprekende mensen die de Nederlandse taal nog niet machtig zijn. Dit doet ze aan de hand van praktijkvoorbeelden, zoals een bezoek aan de apotheek, tandarts, of telefonisch informatie doorgeven aan instanties.

Nederlands leren

Fatima, zelf van Palestijnse afkomst: ‘Hoe kun je jouw huisarts uitleggen waar je pijn hebt als je geen Nederlands kunt spreken? Je kinderen kunnen misschien tolken, maar alleen jíj weet hoe je je echt voelt, dus jíj moet het gesprek kunnen voeren. Kijk bijvoorbeeld elke dag naar het nieuws, daar leer je zoveel van!’ Fatima doet voor hoe ze dit erin probeert te stampen bij haar cursisten: bij een antwoord in Arabisch even met de schaar op tafel tikken en dan ‘Wat vroeg ik jullie vorige week?’ ‘Oh ja, Nederlands, je hebt gelijk Fatima.’

Overlast, drugshandel, geweld in de Westwijk

Fatima is een van die actieve bewoners waar iedereen die de Westwijk een warm hart toedraagt hoop van krijgt. De wijk, waar ondergetekende tot zijn 16^e heel plezierig woonde, komt tegenwoordig niet vaak positief in de krant. Overlast, drugshandel, geweld, die woorden vind je vaak in artikelen over de Westwijk. Vlaardingers voelen zich steeds onveiliger, meldde de gemeente in 2020 op basis van een peiling. De Westwijk springt er bovenuit: 68% van de inwoners voelt zich onveilig. De criminaliteit in Vlaardingen neemt af, nuanceerden de onderzoekers. Maar Vlaardingen en dus ook de Westwijk moet veiliger, benadrukte toenmalig burgemeester Eenhoorn.

Nationaal Programma Leefbaarheid en Veiligheid

Mede daarom is de Westwijk toegetreden tot het Nationaal Programma Leefbaarheid en Veiligheid. Dat programma heeft vier doelen:

• Een integrale aanpak met regie en een solide juridische basis;
• Verbetering van slechte woningen en meer gemengde wijken;
• Meer bewoners kunnen meedoen in de samenleving;
• Preventie van jeugdcriminaliteit en betere weerbaarheid.

‘Fantastische stap’

Kwetsbare wijken krijgen extra geld om deze doelen te bereiken. Ook mogen ze indien nodig landelijk geldende regels aanpassen of verbeteren. Wethouder Jacky Silos die het stadsprogramma Nieuwe Westwijk in haar portefeuille heeft noemt de toetreding een ‘fantastische stap’ voor de wijk.

Natuurlijk krijgen de Westwijkers zelf een stem in de acties die we gezamenlijk organiseren, voegt programmadirecteur Hamit Karakus toe. ‘We haken zoveel mogelijk aan bij initiatieven van actieve bewoners en gaan graag met hen in gesprek over wat de Westwijk nodig heeft om een prettige, gezonde en goed bereikbare woonomgeving te creëren met een eigen zogeheten ‘couleur locale’.”

Lief & Leed

Naast Fatima zijn er meer actieve bewoners die de Westwijk nu al een liever gezicht geven. Ria doet dat letterlijk en figuurlijk. Zij is een van de drijvende krachten achter Lief & Leed, waarbij bewoners in hun eigen straat ansichtkaarten in de bus van hun buren doen. De aanleiding kan een fijne zijn, zoals een geboorte of een huwelijk. Maar natuurlijk steunen Ria en de andere Lief & Leedambassadeurs hun buren ook bij verdrietige situaties, zoals een overlijden of aanhoudende eenzaamheid.

Kaartjes in de bus

Welzijnsorganisatie Minters, woningcorporatie Waterweg Wonen, Woningstichting Samenwerking en de gemeente Vlaardingen faciliteren Lief & Leed in 20 Vlaardingse straten gezamenlijk. Ria heeft de vrijheid om zelf andere attenties te bedenken. En ze doet overal ook kaartjes in de bus om mensen te stimuleren elkaar op de hoogte te houden wie wel wat extra aandacht kan gebruiken.

‘Ik heb mijn mondje wel klaar’

Ook Ria is vooral van zelf aanpakken. Ja het is vervelend dat er soms jongeren in haar portiek staan te blowen, en ja daar spreekt ze over met instanties. Maar reken maar dat ze zelf aanspreekt. ‘Ik heb mijn mondje wel klaar hoor!’ lacht ze.

Rotzooi

En Ria is slim. ‘Als er rotzooi op straat of in het portiek ligt, kom ik met een vuilniszak. Vervolgens zeg ik, “Jongens, ik kan niet zo goed bukken, willen jullie dit even voor mij opruimen?” Een aardige dame op leeftijd willen ze heus wel helpen.” Zoals ze ook niet te beroerd is om vriendelijk toch dringend te verzoeken dat blowen ergens op straat te gaan doen. ‘Later zeggen ze dan ook zelf, goh het stinkt toch wel in het portiek. Dat is niet zo gek he, antwoord ik dan. Maar heus, als je in ieder geval maar probeert de andere mensen een beetje te leren kennen, dan knapt je buurt al zienderogen op.’

Armoede en eenzame jongeren

Opbouwwerker Abdel Benomar van Minters en sociaal professional Brenda van Pameijer en wijkteams Vlaardingen kijken bewonderend toe als Ria op haar praatstoel zit. ‘Precies hoe we de wijk leefbaarder willen maken’, zegt Abdel. Ook hij en Brenda kennen heus wel de grote uitdagingen uit de Westwijk. Brenda ziet tijdens haar huisbezoeken veel armoede in gezinnen met ook veel andere complexe problematiek. Een groep die nog meer aandacht mag krijgen van haar zijn eenzame jongeren.

‘Voor diverse jongeren is het, bijvoorbeeld door ggz-problematiek, moeilijk om vrienden te maken’, weet Brenda. Daarom zijn er ook in Vlaardingen twee groepen van Join Us, voor 12-18 en 18-25. In die groepen ontmoeten jongeren elkaar, ondernemen ze activiteiten en oefenen ze bijvoorbeeld met elkaar appjes sturen. Ze leren sociaal sterker te worden, zegt Brenda. ‘Inzien dat ze zichzelf mogen zijn, dat ze juist dan gewaardeerd worden door anderen.’

Zo lang als ze kan wijst Brenda mensen erop, in gesprekken of met briefjes in de bus, dat ze altijd bij haar mogen aankloppen. ‘Maar soms wil iemand echt niet geholpen worden, en dat is dan moeilijk te accepteren als je weer thuis op de bank zit. Je ziet zoveel ellende en wil het liefst dat iedereen die je ziet weer opkrabbelt.’

Kledingbank Vlaardingen

Maar soms lijkt er aan de problematiek van mensen geen einde te komen, ziet ook Gassan Haj Kasem. Hij coördineert de Kledingbank Vlaardingen aan de Surinamesingel 110, waar onder andere zijn moeder, Fatima, vrijwilliger is. ‘Zoveel leed bij de mensen die binnenkomen…jonge moeders die radeloos zijn omdat ze er helemaal alleen voor staan, mensen die al zolang in de schuld zitten dat ze de hoop op een ander leven opgegeven lijken te hebben, trotse mannen die zich rot schamen dat ze hier komen…triest. Behalve spullen vinden zij iets anders cruciaals in de Kledingbank: een luisterend oor. Maar Gassan heeft geen tijd voor complimenten. Hier kunnen ze tenminste iets voor die mensen betekenen. Daar moet alle aandacht en energie naartoe, dus hup, weer een klant helpen.

Kinderwagen over?

Naast jassen, hele kostuums, broeken, shirts, truien, vesten en schoenen, in meerdere ruimten netjes gesorteerd op leeftijd, staan er knuffels, spelletjes en ander speelgoed. Grotere spullen als witgoed en meubels kunnen Hassan en de anderen helaas niet kwijt. Soms krijgen ze de vraag om een tweedehands wasmachine of een kinderwagen. Dan probeert Gassan via via toch iets te regelen. Standaard gaat de vraag ook op de Facebook-pagina.

Geen geld voor maandverband en tampons

En de Kledingbank heeft sinds kort een nieuwe taak. Ze is uitgiftepunt voor producten als maandverband en tampons. Vlaardingen heeft al vier andere uitgiftepunten, daar komt de Kledingbank bij. ‘1 op de 10 vrouwen heeft soms geen geld voor maandverband of tampons’, weet Gassan. Hij wijst op enkele dozen. Die moeten nog worden uitgepakt, maar in ieder geval kunnen mensen er even mee vooruit.

Het was trouwens ook om een andere reden een drukke week voor de vrijwilligers. Gistermorgen hadden vandalen de achterzijde van het pand beschadigd. ‘Wie doet nou zoiets’, moppert Fatima. Ja, het zou echt wel wat schoner en veiliger mogen. Maar dat is overal zo, niet alleen in de Westwijk, benadrukt ze. ‘Zo vaak moet ik glas opruimen en als ik dan andere bewoners vraag me te helpen komen er maar weinig, waarom toch?’

Dan heeft Fatima het nog niet eens gehad over de kwajongens die in februari haar oude scootmobiel hadden vernield. Gelukkig regelde haar verzekeringsmaatschappij dezelfde dag tijdelijke vervanging en had ze een aantal dagen later een nieuwe. ‘Zo kan ze haar kruistocht tegen onrecht, onbegrip, apathie, vervuiling en armoede voortzetten’, schreef Gassan op Facebook. Of, zoals een andere vrijwilliger het benoemt: ‘Fatima is de lijm die de puzzelstukjes bij elkaar brengt en houdt.’

Ook Gassan blijft positief, benadrukt hij: ‘Ik weiger te accepteren dat onze huidige samenleving in een neerwaartse spiraal van alleen maar ellende terechtkomt en dat we de hoop in het goede van mensen dreigen te verliezen. Waar ik me aan vastklamp zijn al die lieve mensen, die ons bezoeken en ons zoveel geven, lief en leed met ons delen en ons zo graag willen helpen een verschil te maken in het leven van hulpbehoevende mensen. Dat geeft ons hoop dat we onze houding kunnen veranderen. We moeten veranderen, want dit mag niet onze erfenis voor de volgende generatie zijn.’ Daar kan Vlaardingen vast mee verder.