Door Carolien Stam – Het netwerk van hulpverleners werkt voor de leerling, niet voor de organisatie. Dat is de kracht van het zorgadviesteam, aldus Aaldrik Pot. Dat is allerminst vanzelfsprekend. Hulpverleners hebben beslissingsruimte en doorzettingsmacht nodig. ‘Daarover moeten op bestuurlijk niveau tussen instanties afspraken zijn gemaakt,’ zegt Aaldrik Pot, coördinator van de Rebound schakelopvang voor vroegtijdig schoolverlaters bij openbare scholengemeenschap Winkler Prins in Veendam.

Prijs
Scholengemeenschap Winkler Prins heeft vorige week een prijs gekregen voor de succesvolle samenwerking in het zorgadviesteam (ZAT). De prijs is ingesteld naar aanleiding van de start van het landelijk steunpunt Zorg- en Adviesteams. Het steunpunt is ondergebracht bij het Nederlands Jeugdinstituut en biedt informatie, ondersteuning en kwaliteitsinstrumenten aan gemeenten, schoolbesturen, samenwerkingsverbanden en beroepskrachten die betrokken zijn bij een ZAT.

Snelle hulp
Zorg- en adviesteams (ZAT’s) op scholen zorgen voor snelle hulp door zorgleerlingen te koppelen aan de juiste hulpverleners. Zo wordt voorkomen dat problemen escaleren en dat leerlingen voortijdig de school verlaten. In een ZAT zitten verschillende disciplines, zoals bureau jeugdzorg, schoolmaatschappelijk werk, politie, jeugdarts, leerplicht, verslavingszorg, orthopedagoog of psycholoog.

Wachtlijsten
Groot probleem voor de zorgadviesteams zijn de wachtlijsten in de jeugdzorg. ‘Wij merken niet dat die korter worden,’ zegt Aaldrik Pot, voorzitter van het ZAT van Winkler Prins. ‘Integendeel, er is sprake van een interne en een externe wachtlijst. Voor een urgente plaatsing van een leerling onder een gezinsvoogd staat een wachttijd van zeven maanden. Dan blijft zo’n leerling een half jaar onnodig in de schakelopvang voor vroegtijdig schoolverlaters zitten.’

Signalering
Niettemin heeft scholengemeenschap Winkler Prins nul procent voortijdig schoolverlaters in het afgelopen jaar. ‘We weten precies waar al onze leerlingen zijn,’ aldus Pot. Een effectieve signalering van problemen bij leerlingen via de interne zorgstructuur van de school is een belangrijke oorzaak, volgens Pot. Daarin zitten vertegenwoordigers van alle leerhuizen, sectoren in de opleiding van de school. ‘Je moet er wel uren in investeren, de docenten die erin zitten faciliteren, anders werkt het niet.’

Bevoegdheden
Het interne zorgteam brengt – als het nodig is – een leerling in het zorgadviesteam in. Het ZAT zorgt er dan voor dat de hulpverlening in gang wordt gezet. Juist omdat alle disciplines daarin maandelijks de zorgleerlingen bespreken, kan er snel en effectief worden gewerkt. Mits de teamleden de juiste bevoegdheden hebben.

Inmiddels heeft 91% van de scholen in het voortgezet onderwijs een zorgadviesteam. In het primair onderwijs is dat 74% en in het Mbo 72%. Niet alle ZAT’s functioneren goed. Vaak omdat de samenstelling van de teams niet optimaal is of de ZAT’s nog niet alle wenselijke taken uitvoeren.

Meer weten? Lees dan ook de gratis Zorg + Welzijn Nieuwsbrief. Daarvoor kunt u zich hier aanmelden.