In de film worden de verhalen verteld van mensen die serieus overwogen om zich van het leven te beroven, maar toch besloten hebben dat (voorlopig) nog niet te doen. Ook volgde Priemus de medewerkers van GGZ-instelling 113Online, een hulplijn waar mensen terecht kunnen om te praten over hun zelfmoordgedachten. De film gaat 10 september in Amsterdam in première, op Wereld Suïcide Preventie Dag. Later dit jaar, in december komt de film op tv.

Taboe

Op spreken over zelfmoord rust nog steeds een taboe vindt 113Online en ook Priemus heeft dat gemerkt tijdens het maken van de film en tijdens haar research. Vooral niet-professionals hebben volgens haar het idee dat ze maar weinig kunnen betekenen voor hun naasten die kampen met suïcidale gedachten. ‘Zij denken: hier ben ik niet voor opgeleid, straks doe ik iets verkeerd. Natuurlijk, mensen met zelfmoordgedachten hebben ook professionele hulp nodig, maar dat betekent niet dat je niks voor hen kan betekenen.’

Probleem

Luisteren zonder oordeel en zonder advies te geven is het minste wat je kan doen, vindt Priemus. ‘Dat kan natuurlijk heel moeilijk zijn, maar toch zou iedereen dat moeten kunnen.’ Zelfdoding is niet het probleem, legt ze uit. ‘Het is voor die persoon een oplossing voor het probleem: het lijden tijdens het leven. Ik vind het daarom zo moedig dat de vrijwilligers bij de hulplijn zeggen: “Ok, zelfmoord is een oplossing, maar wil je met mij kijken naar mogelijke andere oplossingen?” Ze versperren niet meteen die nooduitgang en dat geeft lucht. Dat vind ik indrukwekkend.’

Verantwoordelijk

Ook zorgprofessionals vinden het nog moeilijk om met cliënten over zelfmoordgedachten te praten. ‘Als vriend kun je nog denken: ik ben niet verantwoordelijk. Maar een zorgprofessional voelt misschien wel die verantwoordelijkheid.’ Praat erover, zo luidt de stellige boodschap in de film. ‘Het is niet zo dat je iemand op een idee brengt door te vragen: denk je wel eens aan de dood? Als je die gedachten helemaal niet hebt, krijg je die echt niet door zo’n vraag. Dat blijkt wel uit de gesprekken bij 113Online: zij geven juist aan dat ze bellen, omdat ze er in hun omgeving niet over kunnen praten.’

Joost Zwagerman

Bij de 113Online is dubbele bezetting ingezet na de zelfmoord van schrijver Joost Zwagerman. Na de zelfmoord van zo’n publiek figuur is het drukker dan gebruikelijk. Zo merkte de hulplijn ook na de dood van Antonie Kamerling, zo laat de woordvoerder Anke Wammes weten.  De hulplijn is ‘blij’ dat veel mensen bellen. ‘Dat betekent namelijk dat ze om hulp en steun vragen.’ Het aantal zelfmoorden is de afgelopen jaren elk jaar gestegen in Nederland. Volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) maakten in 2013 1854 mensen een einde aan hun leven. Het aantal hulpvragen bij 113Online stijgt ook elk jaar, in 2014 waren er ruim 40.000 contactmomenten.

Wil jij de film Strohalm (laten) zien binnen jouw zorgorganisatie neem dan contact op met Bram Bax van De Familie via bram.bax@defamilie.net

Praten over zelfmoord helpt

De vrijwilligers van 113Online zitten 24 uur per dag, 7 dagen per week klaar en zijn te bereiken via 0900-0113. Denkt je cliënt aan zelfmoord? Als zorgprofessional kun je voor overleg over een verwijzing of met andere vragen bellen naar: 020-3113888. Kijk voor actuele spreekuurtijden op www.113online.nl. Op de website is ook informatiemateriaal beschikbaar.